Ubezpieczenia obowiązkowe

Chcąc ubezpieczyć nasze mienie niejednokrotnie zastanawiamy się, czy dane ubezpieczenie jest obowiązkowe. Powszechnie wiadomo, że konieczne jest wykupienie OC dla pojazdów mechanicznych. Okazuje się jednak, że w Polsce funkcjonuje aż 156 ubezpieczeń, których niewykupienie grozi sankcjami. Które ubezpieczenia są obowiązkowe?  

Definicja ubezpieczenia obowiązkowego

Na wstępie zastanówmy się nad samą definicją pojęcia. Ubezpieczeniem obowiązkowym określa się ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej podmiotu lub mienia, pod warunkiem, że ustawa lub ratyfikowana umowa międzynarodowa nakłada obowiązek ubezpieczenia. 

Ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych

Obowiązek ubezpieczenia reguluje przede wszystkich ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych  z dnia 22 maja 2003 r. Nie wykupienie obowiązkowego ubezpieczenia skutkuje nieprzyjemnymi konsekwencjami.

Które ubezpieczenia są obowiązkowe wg zapisów ustawy?

Ustawa co prawda szczegółowo określa zasady zawierania ubezpieczeń, ale wymienia tylko trzy rodzaje ubezpieczeń obowiązkowych wraz ze szczegółowymi wytycznymi:

• Ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych
• Ubezpieczenie OC rolników
• Ubezpieczenie od ognia i innych zdarzeń losowych budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego

Inne ubezpieczenia, które podlegają obowiązkowi, są opisane jako ubezpieczenia wynikające z odrębnych ustaw, rozporządzeń oraz umów międzynarodowych czy prawa Unii Europejskiej (np. ubezpieczenie OC adwokatów czy notariuszy).

Jeśli chcesz dowiedzieć się  więcej o Ubezpieczeniu OC Przewoźnika Drogowego zajrzyj tutaj.

Co to jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG)?

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny to instytucja, która została powołana w 1990 roku. Jednym z zadań UFG jest zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych (OC posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkody powstałe w związku z ruchem tych pojazdów, OC rolników z tytułu posiadania gospodarstwa rolnego) za szkody na:

1. a) osobie, gdy szkoda została wyrządzona w okolicznościach uzasadniających odpowiedzialność cywilną posiadacza pojazdu mechanicznego lub kierującego pojazdem mechanicznym, a nie ustalono ich tożsamości;
2. b) mieniu i osobie (gdy rolnik nie był ubezpieczony).

Zawarcie i wypowiedzenie ubezpieczenia obowiązkowego

Umowa obowiązkowego ubezpieczenia zawierana jest na 12 miesięcy. Termin zależny jest od rodzaju ubezpieczenia:

• OC posiadaczy pojazdów mechaniczny zawiera się najpóźniej w dniu rejestracji pojazdu
• OC budynków rolniczych zawiera się z dniem pokrycia budynku dachem
• OC zawodowe zawiera się najczęściej nie później niż na jeden dzień przed rozpoczęciem wykonywania określonych czynności lub też w określonym czasie licząc od daty wpisu do właściwego rejestru jeżeli taki jest prowadzony np. rejestr członków izb architektów lub inżynierów budownictwa.

Obowiązek wypowiadania umowy dotyczy trzech rodzajów ubezpieczeń :

• ubezpieczenia posiadaczy pojazdów mechanicznych
• ubezpieczenia oc rolników
• ubezpieczenia budynków rolniczych

Umowę należy wypowiedzieć najpóźniej na jeden dzień przed końcem okresu ubezpieczenia. W pozostałych przypadkach umowa ubezpieczenia rozwiązuje się po upływie okresu na jaki została zawarta. Co ważne, jeśli najpóźniej w przededniu końca okresu umowy ubezpieczający nie wypowie jej, zostaje ona przedłużona na kolejny rok.

W przeciwieństwie do ubezpieczeń dobrowolnych, tu w przypadku nieterminowego opłacenia składki odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń nie ustaje. Składka finalnie jednak musi zostać opłacona. Ma to swoje plusy – nie ma ryzyka zapomnienia o kończącym się ubezpieczeniu i zostania na lodzie.

Skutki braku obowiązkowego OC

Do kontrolowania spełniania obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia uprawnione są instytucje państwowe. W przypadku OC pojazdów są to m.in. policja, organy celne, Inspekcja Transportu Drogowego czy straż graniczna. Kontrolę w zakresie OC rolników i budynków rolniczych mogą przeprowadzać wójtowie (burmistrzowie, prezydenci) i starostwie obszarów, na których znajdują się gospodarstwa. Do kontroli wszystkich powyższych ubezpieczeń uprawniony jest też Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Co więcej, gdy w momencie kontroli lub wyrządzenia szkody okaże się, że sprawca nie ma polisy sprawa zostanie skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego w administracji. Oznacza to, że na takiego sprawcę nałożona zostanie grzywna. Wysokości kar w 2018 r. przedstawia poniższa tabela.

Wysokość kar za brak ubezpieczenia OC w 2018 roku:

Inne ubezpieczenia obowiązkowe

Okazuje się, że poza ubezpieczeniami wymienionymi w ustawie istnieje jeszcze ponad 150 innych ubezpieczeń obowiązkowych.  

Kogo jeszcze może objąć obowiązek ubezpieczenia? W pierwszej kolejności profesje, których działalność określają ustawy ich dotyczące. Są to tzw. ubezpieczenia szczególne, które odnoszą się do ściśle określonych grup zawodowych:

• lekarz
• brokerzy ubezpieczeniowi
• biegły rewident
• architekci
• weterynarz
• pielęgniarka
• doradcy finansowi
• farmaceuta
• inżynierowie budowlani
• adwokaci
• radcy prawni

Z kolei zgodnie z dyrektywami unijnymi obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej mają np. przewoźnicy kolejowi lub morscy od śmierci pasażera czy np. jednostki kontrolujące jakość zabawek. Do ubezpieczeń obowiązkowych zaliczają się też ubezpieczenia od następstw nieszczęśliwych wypadków takie jak NNW dla sportowców, praktykantów, służb mundurowych czy uczestników imprez turystycznych.

Co ciekawe, obowiązkowe ubezpieczenie OC muszą posiadać również np. egzaminowany wykonujący skok spadochronowy czy osoba zdająca egzamin by uzyskać uprawnienia do wykonywania prac podwodnych.